Dardanizm |
Genellikle tarım sektöründe fiyatları düşük tutmak amacıyla ürünün, piyasaya sürülmeyip yok edilmesidir. |
|
Deflasyon |
Enflasyonun tersi. Genel iyat düzeyleri düşerken ulusal gelir, üretim ve istihdamın da düşmesidir. |
|
Demografi |
İnsan topluluğunun belirli niteliklerini ölçen bilim dalıdır. |
|
Dezenflasyon |
Sert olmayan deflasyonist önlemlerle enflasyonun sınırlandırılmaya çalışılmasıdır. |
|
Devalüasyon |
Sabit kur sestemlerinde ödemeler bilançosu açık veren ülkenin hükümetçe alınan bir kararla, ulusal paranın dış satın alma gücünün düşürülmesidir. Bu yolla ithal malları pahalılaşırken yerli malların fiyatı da aşağı çekilmiş olur. İhracatta artış sağlanmasına karşın aynı yabancı para karşılığında daha çok ürünün değiştirilmesi ulusal ekonomi için sömürülmesini anlamındadır. |
|
Defect |
ürünlerin kalite karakteristiklerinin spesifikasyonundan sapma. |
|
Defective |
Bir üründe uygunsuzluk durumu. |
|
Devlet Tahvili |
Devletlerin ilgili bakanlıkları tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkartılan borç senetleridir. |
|
Devredilebilir Akreditif (Transferable Credit) |
Bir veya birden fazla yeni lehdarlara devredilebilen akreditif demektir. Devredilebilir akreditif yalnız bir defada bir veya birden fazla lehdara devredilebilir. İlk lehdarın devrettiği ikinci lehdar tarafından akreditif başka bir satıcıya devredilemez. |
|
Dış Denge |
Bir ekonominin ödemeler bilançosunun açık verip vermemesidir. Dış denge, milli gelir, döviz kuru ve döviz sınırları değişkenlerine bağlıdır. |
|
Dış sektör |
Ekonominin yurt dışı faaliyetlerinin yürütüldüğü bölümüdür. İthalat ve ihracat, kısa ve uzun dönemli sermaye hareketleri gibi dış sektörde bulunan faaliyetlerden başlıcalarıdır. |
|
Dış Ticaret Oranı (Hadleri) |
Bir ülkenin dış ticaretinde gerçek kaybı ile gerçek kazancının birbirine olan oranıdır. İhracat fiyat endeksinin, ithalat fiyat endeksine bölünmesiyle hesaplanır. Ülkelerin dış ticarette kazanç ve kayıpları dış ticaret oranıyla saptanır. |
|
Dış ticaret sermaye şirketleri |
Dış ticari işlemlerdeki riskleri azaltmak, maliyetleri düşürmek ve uluslararası pazarlarda güçlü bir rekabet ortamı bulabilmek amacıyla kurulmuş şirketler |
|
Disponibilite (Stock) |
Hesap sahiplerinin istedikleri zaman paralarını çekebilmeleri için, bankaların hemen paraya çevrilebilecek değerler bulundurma zorunluluğudur. Mevduat ve hemen paraya çevrilebilir değerler arasındaki ilişkiyi gösteren bu oranı merkez bankası belirler. Disponibilte oranı, piyasanın likiditesini etkileyen bir para politikası aracı olarak kullanılır |
|
Doğu Anadolu Verileri |
Doğu Anadolu Bölgesi coğrafi bölgeler arasında yüzölçümü itibariyle 148572 km² alanı ile birinci durumda, 1997 genel nüfus sayımına göre 5.619.907 kişilik nüfusu ile yedinci sırada yer alıyor. 1997 verilerine göre kişi başına GSYİH Türkiye ortalaması 3.021 dolar olmasına karşın Doğu Anadolu'da 1.349 dolar olarak saptandı. 1990-97 döneminde bölgenin yıllık ortalama nüfus artış hızı binde 6.90 (Türkiye; binde 15.08), nüfus yoğunluğu 39'dur. (Türkiye; 81). Net göç oranı 1990 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre binde eksi 82.22 olan bölgede tüm iller, il ve bölge dışına göç vermektedir. Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye toplam tarım arazilerinin (214.494.824 dekar) yüzde 11'ine (23.339.853 dekar) sahiptir. Bu alanın 4.683.945 dekarı halen sulanmaktadır. 1993 yılı itibariyle Doğu Anadolu Bölgesi, toplam istihdam içinde, sanayide istihdamın (yüzde 39) en düşük olduğu bölgedir. Benzer şekilde, ticaret (yüzde 3.7) ve mali kurumlar (yüzde 0.6), işkollarında da istihdam da en düşük oranlara sahiptir. Geçmişte çeşitli bölgesel gelişme projeleri çalışmaları başlatılmış olmakla birlikte, bölgede kalıcı bir sonuca ulaşılamamıştır. |
|
Dolaysız Kontroller |
Devletin siyasi gücünü kullanarak ekonomiyi düzenlemek amacıyla fiyat ve ücret kontrolü gibi doğrudan yaptığı uygulamalar bütünüdür. |
|
Dönen Varlıklar |
Şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar. |
|
Dönülebilir Akreditif (Revocable Credit) |
Bu şekilde açılan akreditif önceden uyarma veya ihbar yapılmaksızın amirin istediği an iptal veya tadil edilebilir. İhbar eden banka tarafından tediye anına kadar akreditif amir tarafından iptal edilebilir. bu tip akreditif alıcıya azami elastikiyet sağlar. Satıcıyı mal bedelini tahsil etmek problemi karşısında bırakır. Bu nedenle dönülebilir akreditif satıcının alıcıya tam olarak güvendiği hallerde çok az kullanılır. |
|
Dönülemez Teyitli Akreditif (Irrevocable Confirmed Credit) |
Satıcının ülkesindeki teyit bankasının akreditife, amir bankanın talebi üzerine onun ödeme taahhüdüne ilaveten kendi taahhüdünü eklediği akreditif şeklidir. |
|
Dönülemez Teyitsiz Akreditif (Irrevocable, Unconfirmed Credit) |
Bu akreditif, akreditif vadesinden önce lehdarın rızası olmaksızın tadil veya iptal edilemez. Eğer alıcı tarafından kesin bir teslim yeri belirtilmemişse, satıcı taşıyanın malları teslim alacağı yer civarında bir yer belirleyebilir. Ticari uygulamalar taşıyıcı ile sözleşme yapılabilmesi için satısının yardımını gerektirirse (Örneğin demir ve hava yolu taşımacılığında) satıcı riziko ve masraflar alıcıya ait olmak üzere hareket edebilir. |
|
Döviz |
Ulusal para dışındaki tüm yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir. |
|
Döviz arzı |
Herhangi bir biçimde elde edilen ve ulusal paraya dönüştürülmek için döviz piyasasına arz edilen yabancı paralar. Döviz arzına etki eden başlıca unsurlar şunlardır: (1) İlkenin ihracatına olan talebin fiyat esnekliği, (2) İlke ihracatına rakip olan yabancı mal arzının fiyat esnekliği, (3) İhraç edilen malların arzının fiyat esnekliği, (4) İlkenin ihraç mallarına olan iç talebin fiyat esnekliği. |
|
Döviz Borsası (Foreign Exchange) |
Döviz arz edenlerle döviz talep edenlerin karşılaştıkları, ulusal paraların birbirlerine çevrildikleri standartlaştırılmış piyasalar. |
|
Döviz Kuru |
ülkenin ulusal parasının yabancı ülkelerin parası cinsinden değeridir |
|
Döviz Tevdiat Hesabı |
Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir. |
|
Duran Varlıklar |
likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar. |
|
Dünya Bankası |
Dünya Bankası (World Bank) ya da Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın temel amacı, üye ülkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır. |
|